CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki kuliste lub owalne, najczęściej regularne, 0,5-1,0 cm średnicy. Kolor powierzchni owocnika ciemnobrązowy do czarnego. Powierzchnia pokryta piramidalnymi, drobnymi brodawkami o nieregularnych kształtach. W szczytowej części owocnika zawsze obecne ostiolum – we wczesnym okresie dojrzałości zamknięte. U podstawy owocnika gęsta kępka sznurów grzybniowych. Gleba w postaci fałd o nieregularnym przebiegu. Biała do szarobiałej, z warstwą czarnego lub brązowego epitecjum. Brak określonego smaku i zapachu owocnika.
 |
 |
 |
Grupy dojrzałych owocników |
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki Genea sphaerica
|
Perydium i epitecjum pseudoparenchymatyczne zbudowane z dużych poligonalnych lub okrągławych, grubościennych komórek o średnicy 20-45 μm. Komórki warstwy zewnętrznej zabarwione na rdzawobrązowo, głębiej hialinowe. Worki cylindryczne z dolną częścią zwężającą się długi trzonek. Średnia wielkość worków 250-350 x 25-40 μm. Worki zawsze 8-zarodnikowe z zarodnikami ułożonymi w rzędzie. Parafizy długie, cylindryczne, septowane, obłe na szczycie, 290-400 x 4-8 μm. Zarodniki elipsoidalne o średniej wielkości 25-35 x 23-30 μm, początkowo hialinowe, potem żółtawe. Zarodniki pokryte obłymi, okrągławymi, niedużymi brodawkami do 1,5-3,5 μm wysokości. Szczyt brodawek często tępy, obcięty, lub poszarpany. Brodawki wyraźnie odseparowane od siebie.
 |
 |
 |
Perydium i epitecjum |
Komórki perydium
|
 |
 |
 |
Perydium i epitecjum |
Komórki perydium |
Parafizy |
|
SIEDLISKO
|
Genea sphaerica wyrasta w lasach liściastych lub mieszanych. Najczęstszym partnerem mikoryzowym jest Fagus sylvatica lub Corylus avellana. Wszystkie stanowiska zlokalizowano na luźnych glebach przemieszanych z rumoszem skalnym, zawierających znaczne ilości węglanu wapnia, zawsze w rejonach pozbawionych roślinności zielnej. Gleby o wysokim, zasadowym pH – 7,8-8,5. Owocniki wyrastały płytko, do 2-3 cm pod powierzchnią gleby. Dojrzałe owocniki można znaleźć od lipca do listopada. |
WYSTĘPOWANIE
|
W chwili zlokalizowania pierwszego stanowiska nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku na obszarze Polski. Wszystkie gatunki Genea są rzadkimi lub rzadko znajdowanymi grzybami hypogeicznymi. W krajach Europy uznawana za takson rzadki. Częściej podawana jedynie z Włoch i Francji.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF06, Podlesice k. Zawiercia, Listopad 2006
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska DF 66, Babice k. Chrzanowa, Czerwiec 2007
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF26, Ogrodzieniec k. Zawiercia, Październik 2009
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Czerwiec 2013
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF25, Niegowonice k. Zawiercia, Sierpień 2018
Wyżyna Kielecka – EE 83, Chęciny k. Kielc, Lipiec 2020
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 06, Podlesice k. Zawiercia, Maj 2021
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF27, Złożeniec k. Smolenia, Lipiec 2022
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF26, Hutki-Kanki k. Olkusza, Lipiec 2022
Wyżyna Przedborska - DE59, Dobromierz k. Przedborza, Sierpień 2023 |
UWAGI
 Dojrzały owocnik
|
G. sphaerica makroskopowo jest bliźniaczo podobna do G. lespiaultii i G. lobulata. Te trzy taksony można rozróżnić tylko w trakcie badań mikromorfologicznych, szczególną uwagę zwracając na urzeźbienie zarodników oraz budowę parafiz i worków.
Rodzaj Genea jest jednym z najrzadziej występujących rodzajów grzybów hypogeicznych na obszarze Polski. Wśród jego przedstawicieli Genea sphaerica zdaje sie być najbardziej powszechna i najłatwiejsza do odszukania.
Polska nazwa gatunku to genea kulista.
|
